[SKILL] Một số kĩ năng rút ra từ buổi dịch đồng thời Cuộc họp báo của TT Trump tại Singapore
Một số kĩ năng rút ra từ buổi dịch đồng thời Cuộc họp báo của TT Trump tại Singapore
Đánh giá chung:
- Tổng thời gian: khoảng 80 phút.
- Số PD: 2 người
- Chất giọng 2 PD rất tốt, phát âm chuẩn, âm vực tốt, biểu cảm tốt, sức khỏe tốt (Nói liên tục với tốc độ nhanh và âm lượng nói được duy trì ổn định).
- Sử dụng nhiều câu đơn, đúng ngữ pháp. Đôi khi lặp lại câu, nói lại câu để bổ sung ý.
- Sử dụng nhiều câu trích dẫn gián tiếp.
- Phối hợp dịch rất tốt. PD nam trội hơn 1 chút về cách diễn đạt và mức độ tổng hợp ý.
Thực sự là dù bản thân mình cũng tham gia nhiều chương trình lớn, nhưng hầu như rất hiếm có cơ hội để được nghe những PD đỉnh cao dịch trong những cuộc dịch tầm cỡ như này. Lần trước mình cũng đã được nghe qua Ti vi HQ phần dịch bài phát biểu của TT Trump trong chuyến thăm HQ và vô cũng ngưỡng mộ PD ngày hôm đó. Lần này lại là 1 kinh nghiệm vô cùng quý báu.
Với những đánh giá rất chung phía trên về phần dịch này, các bạn PD đã rút ra được những kinh nghiệm gì ạ?
- Dịch đồng thời/cabin luôn cần có 2 PD cùng phối hợp.
Có những buổi dịch tưởng chừng ngắn, tưởng chừng đơn giản nên 1 PD cũng có thể làm được. Nhưng trên thực tế có thể rất khác, phát sinh nhiều tình huống không dự đoán trước khiến cho PD không thể xoay xở nếu không có đồng đội. Về mức độ kiên quyết phải có partner dịch cabin, mình rất khâm phục cái anh PD Tấn Gánh Tây Ta Quang Dong nào đó ^^. Anh ấy luôn có partner, còn mình nhiều khi do nể nang bên thuê vì tỉ lý do như ngân sách quá hạn hẹp, thời gian ngắn, mấy cạ cứng đều bận …. nên cũng có khi tặc lưỡi làm liều… cũng ăn năn lắm ạ… hi vọng sẽ cố gắng sửa chữa để noi gương anh Tây ạ. Các bạn đồng nghiệp nhớ nhé, đã là cabin thì phải có 2 người song kiếm hợp bích, và nhớ thêm là củng cố ý thức thuê 2 PD cho bên thuê nhé. Nhiều khi họ ẩu lắm, chỉ muốn thuê 1 người thôi.
- Muốn dịch tốt, phải nhớ nói đúng ngữ pháp trước đã.
Mình dạy qua nhiều lớp BPD, chưa bao giờ đặt vấn đề TOPIK ra để làm tiêu chí phân loại mà bao giờ cũng nói chuyện với học viên bằng cả tiếng Việt và tiếng Hàn để xem kĩ năng nói của các bạn ấy như thế nào. Yêu cầu nói đúng ngữ pháp không phải chỉ đối với ngoại ngữ mà còn cả với tiếng mẹ đẻ. Nhất là tiếng mẹ đẻ (tiếng Việt ạ) thì mình yêu cầu càng cao. Khi dạy dịch Hàn-Việt, mình yêu cầu các bạn ấy dịch đi dịch lại 2, 3 lần cho câu văn thật đủ ý, xuôi, thật hay. Còn với dịch Việt-Hàn, yêu cầu đầu tiên là dịch ngắn gọn, chính xác, sau đó mới dần dần sửa và phát triển thành câu hay. Nhiều bạn mới vào nghề PD cứ chỉ chăm chăm thích nói tiếng Hàn mà quên mất tiếng Việt cũng cần phải học và sửa nhiều. Khi dịch trực tiếp thì quan trọng nhất là truyền tải nội dung, nên bạn sẽ thấy nhiều khi PD lựa chọn dùng câu đơn, câu ngắn để đảm bảo an toàn về mặt nội dung.
- PD phải là người có sức khỏe tốt.
Các bạn sẽ thấy trong clip này, 2 PD nói không ngừng nghỉ thì mới bám sát được toàn bộ nội dung hỏi đáp của TT với các phóng viên. Như vậy, sức khỏe tốt là để đảm bảo mức độ tập trung, khả năng phân tâm, khả năng quan sát, khả năng phản xạ nhanh, ứng biến kịp thời, khả năng ghi nhớ… để truyền đạt nội dung dịch chính xác. Ngoài ra có sức khỏe thì PD mới có thể duy trì được tốc độ nói, âm lượng giọng nói và các biểu cảm cần thiết trong khi dịch.
- Năng lực quan sát trong quá trình dịch
Mình thường nhắc các bạn PD luôn rèn luyện kĩ năng quan sát, nhưng trong bài này xin phép được nhắc lại thuật ngữ của bạn Phương Thảo và anh Chức Chuc Chinh Duong (2 chuyên gia về dịch ở BNG) là Khả năng phân tâm ạ. Phân tâm ở đây không phải là chỉ sự thiếu tập trung mà là có thể một lúc chia ra nhiều sự tập trung cho nhiều việc khác nhau, giống như cùng một lúc vừa đọc hiểu hết một chương cuốn "chiến tranh và hòa bình", vừa nghe hiểu hết một bài về "cách cắm hoa tươi" trên radio vậy.
Dịch cabin vẫn cần luyện "phân tâm" và dành cho mỗi tuyến tâm ấy sự tập trung cao nhất định nào đó. Lý thuyết là thế chứ nó khó vô cùng. PD phải có độ tập trung cao, nhưng cùng với việc tập trung vào nội dung dịch, cần phải có sự phân tâm đúng mức đến những diễn biến xung quanh để kịp thời bổ sung phát sinh nếu có. Và điều này mình cho rằng liên quan đến khả năng quan sát của PD. Đặc biệt như trong tình huống bài phát biểu này, chắc chắn dự thảo bài phát biểu đã có sẵn, nhưng PD vẫn bổ sung được đầy đủ những thông tin phát sinh là nhờ năng lực này. Cho nên, dịch cabin không phải là việc đọc lại những gì đã chuẩn bị sẵn, mà trên cơ sở những chuẩn bị kĩ càng ấy, PD sẽ giữ vai trò chủ động tốt hơn.
- Phối hợp dịch giữa 2 PD
Đây là yêu cầu rất cao của 1 cặp cabin. Do đó thường PD cabin bao giờ cũng có partner/cạ cứng của mình. Bản thân mình vài lần bị dịch cùng với người chưa từng dịch cùng bao giờ (do yêu cầu từ phía BTC). Có những lần thì mình từ chối luôn nếu không được tự chọn partner, nhưng có lần thì vẫn phối hợp được và may mắn sau đó lại trở thành 1 cặp với nhau^^. Vấn đề là, nếu đã là 1 cặp, thì việc hỗ trợ lẫn nhau khi dịch là việc không mang nghĩa ‘giúp đỡ’ mà mang nghĩa ‘phối hợp’, ‘song kiếm hợp bích’. Lúc này, bạn hoàn toàn tin tưởng tôi, tôi cũng hoàn toàn tin tưởng bạn để cùng đạt đến mục tiêu tốt nhất cho cuộc dịch chứ không tính toán việc tôi hay bạn dịch nhiều hơn, ai dịch khó ai dịch dễ…
Có bạn nào đã xem hết và nghe kĩ phần họp báo đó chưa ạ? Sau khi xem thì mình rút ra 1 số tình huống cho các bạn PD cùng xử lý nhé:
Tình huống:
- Dịch chưa hết đã chuyển sang nội dung khác? (Phút 18:12)
- Câu hỏi không vào mic? (Phút 47:52)
- Xuất hiện tên của phóng viên + tên báo/tên cơ quan? (Rải rác trong toàn bộ phần Q&A)
- Thời gian bị kéo dài hơn dự kiến? (Phút 49:35)
- Hai ngôn ngữ dịch hoàn toàn khác biệt trong văn hóa dùng từ, cấu trúc ngữ pháp, trật tự từ?
(翻译理论课）GT lý luận phiên dịch; có 4 phương pháp (kỹ năng) dịch là: Phương pháp thêm câu từ, PP bớt câu từ, dịch ý, dịch nghĩa (PP dịch khi gặp các câu thành ngữ, tục ngữ, thơ..., rồi xử lý khi sếp nói dài băng tốc ký và bấm đốt ngón tay nhớ ý khi không kịp mang sổ.
Đánh giá chung:
- Tổng thời gian: khoảng 80 phút.
- Số PD: 2 người
- Chất giọng 2 PD rất tốt, phát âm chuẩn, âm vực tốt, biểu cảm tốt, sức khỏe tốt (Nói liên tục với tốc độ nhanh và âm lượng nói được duy trì ổn định).
- Sử dụng nhiều câu đơn, đúng ngữ pháp. Đôi khi lặp lại câu, nói lại câu để bổ sung ý.
- Sử dụng nhiều câu trích dẫn gián tiếp.
- Phối hợp dịch rất tốt. PD nam trội hơn 1 chút về cách diễn đạt và mức độ tổng hợp ý.
Thực sự là dù bản thân mình cũng tham gia nhiều chương trình lớn, nhưng hầu như rất hiếm có cơ hội để được nghe những PD đỉnh cao dịch trong những cuộc dịch tầm cỡ như này. Lần trước mình cũng đã được nghe qua Ti vi HQ phần dịch bài phát biểu của TT Trump trong chuyến thăm HQ và vô cũng ngưỡng mộ PD ngày hôm đó. Lần này lại là 1 kinh nghiệm vô cùng quý báu.
Với những đánh giá rất chung phía trên về phần dịch này, các bạn PD đã rút ra được những kinh nghiệm gì ạ?
- Dịch đồng thời/cabin luôn cần có 2 PD cùng phối hợp.
Có những buổi dịch tưởng chừng ngắn, tưởng chừng đơn giản nên 1 PD cũng có thể làm được. Nhưng trên thực tế có thể rất khác, phát sinh nhiều tình huống không dự đoán trước khiến cho PD không thể xoay xở nếu không có đồng đội. Về mức độ kiên quyết phải có partner dịch cabin, mình rất khâm phục cái anh PD Tấn Gánh Tây Ta Quang Dong nào đó ^^. Anh ấy luôn có partner, còn mình nhiều khi do nể nang bên thuê vì tỉ lý do như ngân sách quá hạn hẹp, thời gian ngắn, mấy cạ cứng đều bận …. nên cũng có khi tặc lưỡi làm liều… cũng ăn năn lắm ạ… hi vọng sẽ cố gắng sửa chữa để noi gương anh Tây ạ. Các bạn đồng nghiệp nhớ nhé, đã là cabin thì phải có 2 người song kiếm hợp bích, và nhớ thêm là củng cố ý thức thuê 2 PD cho bên thuê nhé. Nhiều khi họ ẩu lắm, chỉ muốn thuê 1 người thôi.
- Muốn dịch tốt, phải nhớ nói đúng ngữ pháp trước đã.
Mình dạy qua nhiều lớp BPD, chưa bao giờ đặt vấn đề TOPIK ra để làm tiêu chí phân loại mà bao giờ cũng nói chuyện với học viên bằng cả tiếng Việt và tiếng Hàn để xem kĩ năng nói của các bạn ấy như thế nào. Yêu cầu nói đúng ngữ pháp không phải chỉ đối với ngoại ngữ mà còn cả với tiếng mẹ đẻ. Nhất là tiếng mẹ đẻ (tiếng Việt ạ) thì mình yêu cầu càng cao. Khi dạy dịch Hàn-Việt, mình yêu cầu các bạn ấy dịch đi dịch lại 2, 3 lần cho câu văn thật đủ ý, xuôi, thật hay. Còn với dịch Việt-Hàn, yêu cầu đầu tiên là dịch ngắn gọn, chính xác, sau đó mới dần dần sửa và phát triển thành câu hay. Nhiều bạn mới vào nghề PD cứ chỉ chăm chăm thích nói tiếng Hàn mà quên mất tiếng Việt cũng cần phải học và sửa nhiều. Khi dịch trực tiếp thì quan trọng nhất là truyền tải nội dung, nên bạn sẽ thấy nhiều khi PD lựa chọn dùng câu đơn, câu ngắn để đảm bảo an toàn về mặt nội dung.
- PD phải là người có sức khỏe tốt.
Các bạn sẽ thấy trong clip này, 2 PD nói không ngừng nghỉ thì mới bám sát được toàn bộ nội dung hỏi đáp của TT với các phóng viên. Như vậy, sức khỏe tốt là để đảm bảo mức độ tập trung, khả năng phân tâm, khả năng quan sát, khả năng phản xạ nhanh, ứng biến kịp thời, khả năng ghi nhớ… để truyền đạt nội dung dịch chính xác. Ngoài ra có sức khỏe thì PD mới có thể duy trì được tốc độ nói, âm lượng giọng nói và các biểu cảm cần thiết trong khi dịch.
- Năng lực quan sát trong quá trình dịch
Mình thường nhắc các bạn PD luôn rèn luyện kĩ năng quan sát, nhưng trong bài này xin phép được nhắc lại thuật ngữ của bạn Phương Thảo và anh Chức Chuc Chinh Duong (2 chuyên gia về dịch ở BNG) là Khả năng phân tâm ạ. Phân tâm ở đây không phải là chỉ sự thiếu tập trung mà là có thể một lúc chia ra nhiều sự tập trung cho nhiều việc khác nhau, giống như cùng một lúc vừa đọc hiểu hết một chương cuốn "chiến tranh và hòa bình", vừa nghe hiểu hết một bài về "cách cắm hoa tươi" trên radio vậy.
Dịch cabin vẫn cần luyện "phân tâm" và dành cho mỗi tuyến tâm ấy sự tập trung cao nhất định nào đó. Lý thuyết là thế chứ nó khó vô cùng. PD phải có độ tập trung cao, nhưng cùng với việc tập trung vào nội dung dịch, cần phải có sự phân tâm đúng mức đến những diễn biến xung quanh để kịp thời bổ sung phát sinh nếu có. Và điều này mình cho rằng liên quan đến khả năng quan sát của PD. Đặc biệt như trong tình huống bài phát biểu này, chắc chắn dự thảo bài phát biểu đã có sẵn, nhưng PD vẫn bổ sung được đầy đủ những thông tin phát sinh là nhờ năng lực này. Cho nên, dịch cabin không phải là việc đọc lại những gì đã chuẩn bị sẵn, mà trên cơ sở những chuẩn bị kĩ càng ấy, PD sẽ giữ vai trò chủ động tốt hơn.
- Phối hợp dịch giữa 2 PD
Đây là yêu cầu rất cao của 1 cặp cabin. Do đó thường PD cabin bao giờ cũng có partner/cạ cứng của mình. Bản thân mình vài lần bị dịch cùng với người chưa từng dịch cùng bao giờ (do yêu cầu từ phía BTC). Có những lần thì mình từ chối luôn nếu không được tự chọn partner, nhưng có lần thì vẫn phối hợp được và may mắn sau đó lại trở thành 1 cặp với nhau^^. Vấn đề là, nếu đã là 1 cặp, thì việc hỗ trợ lẫn nhau khi dịch là việc không mang nghĩa ‘giúp đỡ’ mà mang nghĩa ‘phối hợp’, ‘song kiếm hợp bích’. Lúc này, bạn hoàn toàn tin tưởng tôi, tôi cũng hoàn toàn tin tưởng bạn để cùng đạt đến mục tiêu tốt nhất cho cuộc dịch chứ không tính toán việc tôi hay bạn dịch nhiều hơn, ai dịch khó ai dịch dễ…
Có bạn nào đã xem hết và nghe kĩ phần họp báo đó chưa ạ? Sau khi xem thì mình rút ra 1 số tình huống cho các bạn PD cùng xử lý nhé:
Tình huống:
- Dịch chưa hết đã chuyển sang nội dung khác? (Phút 18:12)
- Câu hỏi không vào mic? (Phút 47:52)
- Xuất hiện tên của phóng viên + tên báo/tên cơ quan? (Rải rác trong toàn bộ phần Q&A)
- Thời gian bị kéo dài hơn dự kiến? (Phút 49:35)
- Hai ngôn ngữ dịch hoàn toàn khác biệt trong văn hóa dùng từ, cấu trúc ngữ pháp, trật tự từ?
(翻译理论课）GT lý luận phiên dịch; có 4 phương pháp (kỹ năng) dịch là: Phương pháp thêm câu từ, PP bớt câu từ, dịch ý, dịch nghĩa (PP dịch khi gặp các câu thành ngữ, tục ngữ, thơ..., rồi xử lý khi sếp nói dài băng tốc ký và bấm đốt ngón tay nhớ ý khi không kịp mang sổ.
(Bài viết bởi: Nguyen Nguyet Minh http://bit.ly/2KkwoO1)
Nhận xét
Đăng nhận xét